Niedosłuch, zwany także ubytkiem słuchu, dotyka obecnie coraz większej grupy ludzi. Współczesne warunki życia – powszechny pęd i wszechobecny hałas – a także niewłaściwe przyzwyczajenia często wywołują niedosłuch nabyty nawet u młodych osób.
Najlepszą pomocą w przypadku trwałego zaburzenia słuchu jest stosowanie aparatu słuchowego. Wysokiej klasy urządzenia, zapewniające właściwą jakość dźwięku, nie należą jednak do najtańszych. Na szczęście w wyniku zmiany przepisów w 2014 roku dofinansowaniem na aparat słuchowy ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia objęci są wszyscy pacjenci ubezpieczeni w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Koszty związane z zakupem aparatów słuchowych i urządzeń wspomagających słyszenie w przypadku osób posiadających grupę inwalidzką lub orzeczenie o niepełnosprawności pokrywa częściowo także Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
Refundacja aparatu słuchowego przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)
Według rozporządzenia ministra zdrowia, obowiązującego od początku 2014 roku, programem refundacji objęte są aparaty słuchowe, wkładki uszne oraz urządzenia wspomagające słyszenie (np. systemy FM). O dofinansowanie mogą się ubiegać wszystkie osoby ubezpieczone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), niezależnie od tego, czy aktualnie pracują, prowadzą działalność gospodarczą, czy też się uczą lub nie pracują i nie prowadzą działalności, ale za to są zarejestrowane w urzędzie pracy bądź samodzielnie opłacają składki zdrowotne w ZUS-ie. Refundacja przysługuje także dzieciom ubezpieczonego oraz młodzieży pobierającej naukę.
Częstotliwość dotacji przyznawanej na aparat słuchowy jest zależna od wieku osoby objętej dofinansowaniem. Dla dzieci i osób do 26. roku życia dotacja przyznawana jest raz na trzy lata, natomiast dla osób powyżej 26. roku życia – raz na pięć lat. Wyjątkiem jest refundacja na urządzenia wspomagające słyszenie, którą mogą uzyskać tylko osoby do 26. roku życia, raz na pięć lat.
Dofinansowaniu podlegają dwa aparaty słuchowe, pod warunkiem że ubytek słuchu przekracza wartość 30 dB – w przedziale wiekowym do 26. roku życia, oraz 40 dB – w przypadku osób po 26. roku życia.
Wartość przyznawanych refundacji
Wartość przyznawanych przez NFZ dofinansowań na aparaty słuchowe i urządzenia wspomagające słyszenie, podobnie jak częstotliwość ich przyznawania, zależna jest od wieku beneficjenta oraz urządzenia, które ma być dotowane.
Dzieci i osoby młode do 26. roku życia mogą uzyskać 2000 zł na aparat słuchowy oraz 60 zł na wkładkę uszną. Refundacja przysługuje na dwa aparaty, jeśli na obu uszach stwierdzono niedosłuch przekraczający wartość 30 dB.
Osobom dorosłym po 26. roku życia przysługuje dofinansowanie w wysokości 700 zł na aparat słuchowy oraz 50 zł na wkładkę uszną. W tym przypadku również refundacji podlegają oba aparaty, przy stwierdzonym niedosłuchu przekraczającym 40 dB.
W przypadku inwalidów wojennych i osób represjonowanych refundacja wynosi 1000 zł na aparat słuchowy oraz 50 zł na wkładkę uszną. Grupa ta również jest objęta dofinansowaniem na obydwa aparaty, pod warunkiem że niedosłuch przekracza w tym przypadku wartość 40 dB. Warunkiem uzyskania refundacji jest okazanie właściwej legitymacji.
Osobno w rozporządzeniu ministra zdrowia zostały potraktowane aparaty stosowane na przewodnictwo kostne. W tym przypadku kwota refundacji wynosi 1800 zł na aparaty słuchowe dla dzieci, młodzieży i osób do 26. roku życia, u których stwierdzono ubytek słuchu na poziomie powyżej 30 dB, oraz 1260 zł – dla osób dorosłych, które przekroczyły 26. rok życia i zdiagnozowano u nich ubytek słuchu przekraczający wartość 40 dB.
Systemy wspomagające słyszenie refundowane są w kwocie 2750 zł, ale tylko osobom, które nie przekroczyły 26. roku życia.
Formalności związane z uzyskaniem dofinansowania na aparat słuchowy z Narodowego Funduszu Zdrowia
Aby uzyskać dofinansowanie ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, należy wykonać badanie słuchu oraz uzyskać opinię lekarza specjalisty. Proces ten wygląda następująco:
- Wizyta w specjalistycznej poradni zajmującej się diagnostyką i protetyką słuchu. Profesjonalne badanie słuchu jest podstawą w postawieniu odpowiedniej diagnozy oraz ocenie wielkości ubytku słuchu. Pierwsza wizyta w większości poradni protetycznych jest bezpłatna. Specjalista wykonujący badanie nie tylko stwierdzi wielkość niedosłuchu, ale także zaproponuje optymalne rozwiązanie.
- Wizyta u lekarza laryngologa specjalizującego się w jednej z wymienionych dziedzin: audiologii, audiologii i foniatrii, otolaryngologii, otolaryngologii dziecięcej, otorynolaryngologii lub laryngologii. Lekarz specjalista na podstawie wyniku badania z poradni słuchu, który należy mu przedłożyć, oraz badań własnych oceni konieczność noszenia jednego lub dwóch aparatów słuchowych oraz wkładek usznych, a następnie wypisze odpowiedni wniosek do NFZ na realizację zlecenia na dofinansowanie odpowiedniego urządzenia.
- Złożenie zlecenia w Narodowym Funduszu Zdrowia. Wystawione przez lekarza laryngologa zlecenie, nazywane receptą na aparat słuchowy, należy złożyć w wojewódzkim oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia, właściwym ze względu na miejsce zameldowania. Złożenie wniosku powinno zostać pokwitowane przez pracownika NFZ-u właściwą pieczątką.
- Zakup aparatu słuchowego w punkcie protetyki słuchu. Ostatnim etapem jest powrót do poradni słuchu, w której zostało wykonane pierwsze badanie, wraz z wnioskiem o dofinansowanie, potwierdzonym przez odpowiednią placówkę Narodowego Funduszu Zdrowia. Dzięki temu możliwy będzie dobór aparatu słuchowego, dopasowanego do stwierdzonego ubytku oraz indywidualnych preferencji pacjenta, oraz jego zakup w cenie pomniejszonej o kwotę refundacji.
Droga formalności w przypadku ubiegania się o dofinansowanie na aparat słuchowy z Narodowego Funduszu Zdrowia nie jest ani zbyt długa, ani zbyt skomplikowana. Dodatkowo pracownicy poradni słuchu chętnie pomagają w dopełnieniu koniecznych formalności oraz tłumaczą na miejscu całą procedurę. Warto więc ubiegać się o takie dofinansowanie. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że obecnie wybór aparatów słuchowych jest bardzo szeroki i obejmuje zarówno najprostsze rozwiązania, jak i te bardziej zaawansowane technologicznie, umożliwiające dopasowanie funkcji aparatu słuchowego do indywidualnych preferencji oraz wyposażenia go w dodatkowe opcje, takie jak mikrofony kierunkowe, różnorodne programy słuchowe, bezpośrednie złącza audio, funkcje automatyczne, pilot zdalnego sterowania, a także cewka telefoniczna czy bluetooth. Wszystkie aparaty cyfrowe – bez względu na stopień zaawansowania technologicznego – można dostać w postaci urządzeń zausznych, zausznych z słuchawką w uchu oraz wewnątrzusznych. Dobór optymalnego aparatu słuchowego jest zależny od stwierdzonego ubytku słuchu, a także od kształtu i wielkości kanału słuchowego każdego pacjenta. Dofinansowanie umożliwia wybór urządzenia zindywidualizowanego, dostosowanego do konkretnych wymagań.
Dofinansowanie na aparat słuchowy z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON)
Osoby posiadające grupę inwalidzką lub orzeczenie o niepełnosprawności mogą się ubiegać o dofinansowanie na aparat słuchowy ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Kwota takiej refundacji jest uzależniona od funduszy, jakimi dysponuje dane województwo, przeznaczonych na ten cel. Maksymalne wartości dofinansowania z PFRON ustalane są dla każdego województwa niezależnie, na dany rok kalendarzowy. Środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych rozporządzane są przez Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (PCPR) – w małych miejscowościach danego powiatu – oraz Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej (MOPS) – w większych miastach.
Dofinansowanie na aparat słuchowy z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych traktowane jest jako refundacja dodatkowa względem dofinansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia i przyznawane jest wyłącznie osobom posiadającym odpowiednie uprawnienia, których dochód na jednego członka rodziny nie przekracza określonego progu.
Zazwyczaj jest to kwota około 1200 zł w przypadku gospodarstw wieloosobowych oraz około 1600 zł – dla gospodarstw jednoosobowych. Kwota dofinansowania zazwyczaj nie przekracza 150% limitu cenowego aparatu słuchowego, ustalonego przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Brany jest pod uwagę także finansowy wkład własny pacjenta. Refundacje Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych pokrywają także koszt systemów wspomagających słyszenie.
Odpowiedni wniosek o uzyskanie dofinansowania na aparat słuchowy lub system wspomagający słyszenie ze środków PFRON można pobrać i wydrukować ze strony internetowej miejskiego lub powiatowego ośrodka pomocy społecznej, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Często formularze takie można uzyskać także w specjalistycznej poradni słuchu, w której wykonywane jest badanie. Pracownicy poradni – podobnie jak w przypadku dofinansowania na aparat słuchowy z Narodowego Funduszu Zdrowia – są doskonale zorientowani w procedurach dotyczących refundacji z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i chętnie udzielają informacji oraz pomagają w dopełnieniu niezbędnych formalności.
Dofinansowania, którymi są objęte osoby zmagające się z niedosłuchem, są szansą na poprawę komfortu życia poprzez odzyskanie sprawnego słuchu. Powszechność refundacji aparatów słuchowych z Narodowego Funduszu Zdrowia świadczy najlepiej o tym, że problem ubytków słuchu jest coraz bardziej znaczący w polskim społeczeństwie. Niestety, w opinii społecznej wciąż jest to zaburzenie tabuizowane, a co za tym idzie – marginalizowane, nawet przez osoby bezpośrednio zmagające się z tym problemem. Tymczasem dzięki wizycie w poradni słuchu, odpowiedniej diagnozie oraz doborowi optymalnego aparatu słuchowego można skutecznie zahamować rozwój swojego niedosłuchu, a przede wszystkim – odzyskać radość korzystania ze zmysłu słuchu. Co prawda aparat słuchowy jest urządzeniem, do którego używania trzeba się przyzwyczaić, jednak większość użytkowników zauważa znaczącą poprawę słuchu już w pierwszych dniach korzystania z aparatu. Dzięki refundacjom możliwość zakupu odpowiedniego urządzenia jest coraz bardziej dostępna dla wszystkich osób potrzebujących tego typu wsparcia. Nie należy zapominać, że słuch to jeden z najważniejszych zmysłów ludzkich i jednocześnie jeden z najbardziej skomplikowanych układów ludzkiego organizmu.
