Uszy są jednym z wielu parzystych narządów człowieka, nie zawsze jednak rozwijają się i pracują równomiernie, niekiedy jedna strona może wykazywać większą sprawność niż strona druga. Asymetria słyszenia to tak zwany niedosłuch jednostronny. Zaburzenia w zakresie słyszenia zawsze wymagają szczegółowej diagnostyki i dalszych działań medycznych.
Dominacja jednej strony ciała nad drugą to tzw. lateralizacja. W przypadku słuchu dominacja jednej ze stron przekłada się między innymi na zrozumienie i rozwój mowy u dzieci. W asymetrii słyszenia, w której dominujące jest ucho lewe, mogą występować problemy ze zrozumieniem mowy. Oczywiście, większość trudności w słyszeniu rozwiązują dobrze dobrane aparaty słuchowe.
Na czym polega asymetria słyszenia?
To, że na jedno ucho słyszymy lepiej i wolimy z niego korzystać, rozmawiając przez telefon czy też nasłuchując czegoś, mieści się w normie. Problem zaczyna się pojawiać, gdy asymetria słyszenia jest znacząca, np. w przypadku gdy w ogóle przestajemy słyszeć na jedno uchu lub słyszymy na nie bardzo słabo. To właśnie wówczas mogą występować problemy, takie jak:
- nierozumienie mowy innych osób,
- ograniczona zdolność do lokalizowania źródła dźwięku lub całkowita utrata tej zdolności,
- trudności w koncentracji uwagi,
- problemy z wymową, np. jąkanie się,
- skrzywienie kręgosłupa wynikające z przechylania głowy.
Niedosłuch jednostronny powoduje ma znaczący wpływ na rozwój w wieku dziecięcym. Nie tylko fizyczny, ale także psychiczny, a więc jeśli zauważysz u swojego dziecka pierwsze objawy niedosłuchu od razu udaj się z nim na badania słuchu. Oczywiście, w przypadku dorosłych, u których następuje pogorszenie słuchu, choćby tylko na jedno ucho, również konieczna jest odpowiednia diagnoza. Asymetria słyszenia może pojawić się w przebiegu różnych chorób układu nerwowego.
Badania wskazują na związek lateralizacji między innymi ze schizofrenią paranoidalną. Co nie oznacza, że pogorszenie słyszenia na jedno uchu zawsze jest objawem poważnej choroby. Czasami przyczyna jest banalna, np. zatkanie przewodu słuchowego przez korek woskowy lub też ciało obce. Niekiedy asymetria słyszenia wynika z naturalnego procesu zanikania komórek słuchowych w ślimaku usznym. Przyczyny mogą być różne, natomiast zawsze należy powiedzieć lekarzowi o zauważonych różnicach w słyszeniu.
Asymetria słyszenia – jakie wykonać badania?
Jeśli asymetria słyszenia pojawiła się nagle, zawsze warto rozważyć, czy nie istnieje możliwość, że przewód słuchowy został zatkany przez ciało obce. Przewód słuchowy może ocenić lekarz laryngolog, otolaryngolog lub audiolog.
W przypadku utknięcia w uchu ciała obcego konieczne jest natychmiastowe usunięcie przeszkody z przewodu słuchowego. Badanie przedniego odcinka ucha może pomóc także w zdiagnozowaniu infekcji, która również może być przyczyną gorszego słyszenia na jedno ucho.
Jeśli badanie laryngologiczne nie wykaże patologicznych zmian, będzie trzeba przeprowadzić specjalistyczne badania narządu słuchu, które pomogą wskazać przyczynę asymetrii słyszenia. Specjalista może zlecić takie badania słuchu, jak:
- Audiometria tonalna
- Audiometria słowna
- Audiometria impedancyjna
- Tympanometria
- Badanie potencjałów wywołanych (ABR, BERA)
- Otoemisja akustyczna TEOAE, DPOAE
- Próby nadprogowe Langenbecka, SISI, Test Sullivana
- Badanie parametrów szumu
Wykonane badania pozwolą określić stopień oraz przyczynę ubytku słuchu. Przede wszystkim pomogą ustalić, czy przyczyna tkwi w narządzie słuchu czy może asymetria słyszenia wymaga dalszej, specjalistycznej diagnostyki lekarskiej. Badania słuchu ukierunkowane na niedosłuch można wykonać w placówkach audiologicznych. Jeśli przyczyną okaże się niedosłuch odbiorczy, wykwalifikowany personel zaproponuje odpowiedni aparat słuchowy, dzięki któremu pacjent znów będzie mógł się cieszyć doskonałym słyszeniem na obydwa uszy.
Osoby po 55. roku życia powinny robić okresowe badania słuchu, które pozwolą im zabezpieczyć się przed niedosłuchem. Według ustaleń naukowców – nieleczony niedosłuch może powodować objawy depresyjne.
Bibliografia:
- Łoza B., Słyszenie dychotyczne w badaniach nad schizofrenią paranoidalną, „Neuropsychiatria. Przegląd Kliniczny” 2019, nr 1–2, s. 5–12.
- Knapek M., Zaburzenia mowy a asymetria funkcjonalna mózgu w kontekście uczenia się – doniesienia z badań, „Neurolingwistyka Praktyczna” 2017, nr 3, s. 47–66.
- Kochanek K., et al., Ocena powtarzalności wyników testu rozdzielnousznego cyfrowego (DDT) u dzieci w wieku szkolnym, „Otorynolaryngologia” 14.2 (2015).
- Krokosz-Mierzejewska A., Mierzejewski P., Utrata słuchu a depresja – znaczenie kliniczne, „Psychiatria” 2021, t. 18, nr 1, s. 36–41.
- Kurkowski Z.M., Lateralizacja słyszenia a implanty ślimakowe, „Audiofonologia” 1996, t. IX, s. 107–110.
- Kurkowski Z.M. (1998). Słuch a mowa w aspekcie rozwojowym w normie i patologii. Kosmos, 47(3), 289-296.