Na co dzień spotykamy coraz nowsze technologie – także w dziedzinie protetyki słuchu. Obecne urządzenia znacznie różnią się od tego, co było kiedyś. Tym bardziej, że jeszcze kilka wieków temu mieliśmy do czynienia z aparatami stacjonarnymi. Jak wyglądały dawne aparaty słuchowe i jaką drogę przeszły, by wyglądać tak, jak dzisiaj?
Aparaty słuchowe kiedyś
Początkowo dla wspomagania słyszenia stosowano dłonie zwinięte w trąbkę. Dzięki temu dźwięki łatwiej docierały do małżowiny usznej i były one silniejsze o ok. 5-10 dB. Po jakimś czasie zaczęto stosować tuby lub tzw. „węże słuchowe”. Wykonywano je podobnie jak biżuterię – z muszli, drewna czy poroża jeleni. Zwężony koniec przykładano do ucha, a ten szerszy do ust osoby mówiącej. Z czasem przytwierdzano je do stołów (XVII w.), dlatego były to raczej aparaty stacjonarne niż urządzenia, z którymi mamy do czynienia dzisiaj.
Powstanie aparatów słuchowych w dzisiejszej formie zawdzięczamy przede wszystkim dwóm odkrywcom – Johannowi Philipsowi Reis’owi, który wynalazł mikrofon (1861 r.) oraz Alexandrowi Graham Bellowi, który w 1876 roku skonstruował telefon. Już w kwietniu 1880 r. Francis D. Clarke oraz M. G. Foster opatentowali pierwszy aparat do wspomagania słuchu, który przekazywał wibracje przez kości czaszki.
Pierwsze aparaty słuchowe, wykorzystujące wynalezienie mikrofonu i telefonu, produkowane były w 1904 roku przez firmę Deeutsche Akustik, a następnie przez popularnego do dziś Siemensa. W aparatach tych stosowano mikrofony węglowe. Elektryczne wzmacniacze pojawiły się dopiero w XX wieku. Już w latach 1928-29 urządzenia wyposażone były w lampy elektroniczne. Pierwszy aparat przenośny opracował z kolei Marconi w roku 1933, a 2 lata później Edvin Stevens zbudował aparat zasilany lampami o zmniejszonych wymiarach.
Kolejny przełom nastąpił, gdy laboratorium „Bell Telephone” zbudowało pierwszy tranzystor. Wówczas to właśnie on zastąpił lampy w aparatach. W roku 1954 pojawiały się pierwsze urządzenia wbudowane w okulary, a w 1960 Siemens wprowadził na rynek pierwsze aparaty zauszne – Auriculette.
W późniejszych czasach mikrofony węglowe zostały wyparte przez mikrofony magnetoeletryczne, które miały szerszą charakterystykę częstotliwości. W końcu, w roku 1980 roku postawiono na mikrofony elektretowe, które stosowane są do dzisiaj.
Aparaty słuchowe dzisiaj
Dzisiejsze aparaty słuchowe składają się głównie z mikrofonu, wzmacniacza, słuchawki, baterii i zaawansowanego układu elektronicznego. Przebyły one dość długą trochę. W zapomnienie odeszły już aparaty kieszonkowe. Również aparaty zauszne są coraz mniej popularne. Zamiast nich mamy najczęściej do czynienia z aparatami umieszczanymi wewnątrz zewnętrznego kanału słuchowego. Są to aparaty wewnątrzuszne, wewnątrzkanałowe oraz całkowicie wewnątrzkanałowe.
Jeśli chodzi o wygląd dzisiejszych aparatów, już praktycznie całkowicie dąży się do ich miniaturyzacji. Wadą tego są występujące w tych urządzeniach sprzężenia zwrotne, jednak wciąż powstają nowe technologie, które mają je eliminować.
Wśród współczesnych rozwiązań technologicznych w zakresie aparatów słuchowych znajdziemy m.in.: eliminację sprzężeń akustycznych, automatyczną regulację wzmocnienia, redukcję zakłóceń impulsowych, techniki wielomikrofonowe, systemy rozpoznawania mowy czy rozszerzenie pasma transmisji. Dodatkowo nowoczesne aparaty słuchowe wyposażone są w łączność bezprzewodową, pozwalającą m.in. na zdalną zmianę ustawień aparatu czy stosowanie go jako słuchawki do rozmów przez telefon.
Jak widzimy, aparaty słuchowe przebyły ogromną drogę – od urządzeń stacjonarnych, które ważyły nawet ponad 70 kg, do miniaturowych aparatów wewnątrzkanałowych, które wyposażone są w najnowsze technologie, poprawiające komfort użytkowania.
Bibliografia:
Cieszyńska Joanna, Tretiakow Dmitry, Kuczkowski Jerzy, Siebert Beata, Historia otolaryngologii na przestrzeni wieków, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2014, t. 8, nr 5, s. 242-252.
Hojan Edward, Gałuszka Michał, Gołębiewski Roman, Podstawowe elementy składowe aparatu słuchowego, [w:] Protetyka słuchu, pod red. Edwarda Hojana, Poznań 2017, s. 415-438.
Hojan Edward, Gołębiewski Roman, Współczesne rozwiązania technologiczne w aparatach słuchowych, [w:] Protetyka słuchu, pod red. Edwarda Hojana, Poznań 2017, s. 439-480.
Kąkol Krzysztof, Kostek Bożena, Przegląd metod przetwarzania dźwięku wykorzystywanych w aparatach słuchowych, „Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej” 2016, nr 51, s. 71-76.
Łagan Sylwia, Pietralik Iwona, Aparaty słuchowe a implanty słuchu. Stan obecny i perspektywy rozwoju, „Aktualne Problemy Biomechaniki” 2011, nr 5, s. 127-132.
Niklewicz-Pijaczyńska Małgorzata, Sobiecka Aldona, Aktywność wynalazcza w sektorze technologii związanej z niedosłuchem w konfrontacji z bodźcami popytowymi, „Ekonomia. Wroclaw Economic Review 2017, nr 23/1, s. 59-71.
