Gdzieniegdzie można się jeszcze spotkać z przekonaniem, że niedosłuch dotyczy przede wszystkim ludzi starszych, po 50. i 60. roku życia. Tymczasem coraz więcej przypadków odnotowuje się wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Dla rodziców wychowanie pociechy z ubytkiem słuchu to spore wyznanie – kluczowe jest tutaj właściwe rozpoznanie, ale także świadomość tego, z czym może się wiązać brak zastosowania jakiejkolwiek protetyki słuchu.
Kiedy u dziecka można wykryć wadę słuchu?
Słuch zaczyna się rozwijać już w okresie płodowym, mniej więcej od 4. tygodnia ciąży. Noworodek nie posiada całkowicie wykształconego narządu, ponieważ mija kilka następnych miesięcy, zanim słuch w pełni rozkwitnie i zacznie bezproblemowo odbierać wszystkie dźwięki z otoczenia. Oczywiście pod warunkiem, że nie ma mowy o wadzie wrodzonej.
Niestety do niedosłuchu może dojść już w brzuchu matki – na skutek choroby, przyjmowania leków bądź też uwarunkowań genetycznych. W związku z tym tuż po porodzie możemy usłyszeć diagnozę w postaci wady słuchu u naszego dziecka.
Ponieważ w ciągu całego życia jesteśmy narażeni na liczne infekcje, wypadki czy też schorzenia, do uszkodzenia słuchu może dojść tak naprawdę w każdym wieku. Dlatego tak ważne jest, by rodzice regularnie badali dziecko i sprawdzali, czy wszystkie zmysły działają bez zarzutu. Nawet bez nadzoru lekarza możemy sami rozpoznać, że maluch nie słyszy tak, jak powinien – jeśli często nie reaguje nasze wołanie albo prosi o pogłośnienie bajki bardziej, niż to potrzebne, to znak, że być może konieczna jest konsultacja medyczna.
Dziecko z niedosłuchem – szkoła, rówieśnicy
Należy sobie uświadomić, że edukacja dziecka z niedosłuchem to spore wyzwanie – zarówno dla niego samego, jak i dla rodziców oraz szkoły. Wszystko dlatego, że utrata zdolności prawidłowego słyszenia znacząco przekłada się na postępy w nauce. Dzieci, u których nie zdiagnozowano w porę ubytku słuchu, znacznie wolniej będą się uczyć mówić, a w związku z tym również czytać i pisać. Trudno będzie im także stosować się do poleceń nauczyciela. Warto też zaznaczyć, że niektóre szkolne przedmioty opierają się głównie na zmyśle słuchu, jak chociażby nauka języka obcego.
Przede wszystkim jednak niedosłuch może w znacznym stopniu wpłynąć na zdolności interpersonalne. Liczne badania wykazują, że nastolatkowie z ubytkiem słuchu mają zaledwie kilkoro przyjaciół i zdecydowanie trudniej jest im nawiązywać relacje. Bardzo często, już u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, pojawia się poczucie odrzucenia i alienacji. Maluch czuje, że różni się od rówieśników, że od nich odstaje – a jeśli klasa to dostrzeże, może dojść nawet do prześladowania. Takie szkolne doświadczenia przekładają się później na dorosłe życie. Dziecko dorastające bez poczucia akceptacji ze strony otoczenia może za kilka lat stać się dorosłym, któremu trudno zdobyć czy utrzymać pracę oraz wejść w poważniejsze związki.
Dlatego tak ważne jest, by zarówno szkoła, jak i rodzice zadbali o to, by rozwój kilkulatka nie był uzależniony wyłącznie od wady słuchu. Kluczowe w takim wypadku wydaje się zastosowanie którejś z metod protetyki słuchu, co pozwoli na zminimalizowanie konsekwencji i zarazem danie dziecku szansy na niezakłócone niczym życie.
Aparaty słuchowe dla dzieci
Nikt nie powiedział, że z prostych w obsłudze, a przede wszystkim niezwykle przydatnych urządzeń, jakimi są aparaty słuchowe, mogą korzystać jedynie dorośli. Dany model można również dopasować do kilkuletniego dziecka, a nawet niemowlęcia. Oczywiście nie obędzie się tutaj bez wizyty u lekarza i szczegółowych konsultacji, które pozwolą ustalić poziom ubytku (może być zarówno lekki i umiarkowany, jak i głęboki, w stronę całkowitej głuchoty).
Po postawieniu właściwej diagnozy rodzice i dziecko będą musieli się spotkać z protetykiem słuchu. To on zaproponuje najlepsze rozwiązania w zakresie doboru aparatu słuchowego – warto przeprowadzić odpowiednie badanie słuchu u dzieci. Choć obecnie na rynku nie brakuje urządzeń bardzo zaawansowanych technologicznie (jak chociażby modele z bluetooth), to jednak aparat dla dziecka może mieć jedynie podstawowe funkcje. Najważniejsze, by rzeczywiście umożliwiał maluchowi poprawne słyszenie, dzięki czemu nic nie będzie stało na przeszkodzie w jego edukacji i rozwoju, również w zakresie umiejętności społecznych.
Bibliografia
- Iwanicka B., Bariery i przykłady wsparcia w procesie edukacji w środowisku osób z wadami słuchu, „Studia edukacyjne” 2017, nr 43.
- Kochanek K., Sobieszczańska-Radoszewska Ł., Skarżyński H., Zasady i metody diagnozowania narządu słuchu u dzieci, „Audiofonologia” 2000, t. XVII.
- Olempska-Wysocka M., Funkcjonowanie społeczne dziecka z wadą słuchu, „Niepełnosprawność. Półrocznik naukowy” 2012, nr 7.
- Wiśniewska B., Dzieci z wadą słuchu – specjalne potrzeby edukacyjne, [w:] Tożsamość społeczno-kulturowa głuchych, pod red. E. Woźnickiej, Łódź 2007.
